مد روز

مجموعه داستان‌هاي مصور «ماجرا‌هاي تن‌تن و ميلو» اوايل سال‌هاي دهه 1350 وارد بازار کتاب ايران شد و به‌سرعت ميان نوجوانان و جوانان طبقه متوسط شهري که اين روز‌ها بزرگسالان 40 تا 60 ساله هستند، محبوبيت يافت.

 

 

تن‌تن براي طرفدارانش هميشه شخصيت کاملي بود، در طول سال‌ها و 24 مجموعه سراسر جهان را گشت، اما گرد پيري هيچگاه بر چهره‌اش ننشست. شجاع و سالم بود، هميشه تصميم درست را مي‌گرفت، هيچگاه جلوي خلافکاران سر خم نکرد.

 

ژرژ رمي، خالق تن‌تن که با اسم مستعار يا هنريش، يعني هرژه، شهرت پيدا کرد ماجرا‌هاي تن‌تن و ميلو، زاده ذهن و خلاقيت او هستند؛ ماجرا‌هايي که به قول هرژه براي مخاطبان 7 ساله تا 77 ساله طراحي و نوشته شده‌اند.

 

هرژه، طراح و نويسنده معروف بلژيکي در سال 1907 در حومه بروکسل پايتخت بلژيک به دنيا آمد. کودکي هرژه به گفته خود او، بسيار يکنواخت بوده، حتي در دوران دبستان در بين سال‌هاي 1914 تا 19، يعني دوران جنگ جهاني اول که بلژيک تحت اشغال نيرو‌هاي آلماني قرار داشت.

 

هرژه از همان بچگي علاقه خاصي به نقاشي و طراحي داشت و در حاشيه دفتر‌هاي مدرسه‌اش که متاسفانه از بين رفته‌اند، عکس سربازان آلماني را مي‌کشيد. در روز‌هاي يکنواخت کودکي نياز به هيجان بود و به همين خاطر هم هرژه به صف پيشاهنگان ملحق شد، واقعه‌اي که به زندگي او رنگ بخشيد.

 

 

هرژه بعد از پايان دوران مدرسه در رومه «قرن بيستم» شروع به کار کرد و شايد در آن وقت بيشتر درصدد بود که به عنوان خبرنگار، به نقاط دور و نزديک سفر کند، اما در نهايت و با توجه به استعدادي که در طراحي و نقاشي داشت، سرنوشت ديگري انتظارش را مي‌کشيد.

 

او در اوايل کارش براي بخش‌ها يا به عبارتي سرويس‌هاي مختلف اين رومه طرح مي‌کشيد، تا اينکه مسئوليت ضميمه هفتگي اين رومه که «بيستم کوچک» يا «بيستم کوچولو» نام داشت و ويژه نوجوانان بود، به هرژه واگذار شد. اولين ماجراي تن‌تن هم به صورت داستان دنباله‌دار در همين نشريه در روز دهم ژانويه سال 1929 آغاز گرديد: تن‌تن در شوروي.

 

از آن زمان بود که هرژه به جاي آنکه خود به خبرنگاري ماهر و زرنگ بدل شود، خبرنگاري خلق کرد که دست کم از لحاظ شهرت، گوي سبقت را از بسياري از خبرنگاران واقعي ربوده بود. ماجرا‌هاي تن‌تن پيش از آنکه به‌صورت کتابي مستقل به چاپ برسند، به صورت داستان‌هاي دنباله‌دار در نشريه‌اي که از آن ياد شد و بعد‌ها هم در نشريه معروف Le Soir و نشريه «تن‌تن» به چاپ رسيد.

 

 

بايد گفت که از همان آغاز کار، موفقيت با تن‌تن همراه بود. هر پنجشنبه که ضميمه نوجوانان به همراه رومه «قرن بيستم» منتشر مي‌شد، تعداد نسخه‌هاي فروخته شده دوبرابر بود. اين ميزان بعد‌ها به سه برابر و زماني حتي به شش برابر رسيد. در سال 1934 بود که انتشارات کاسترمان بلژيک نشر ماجرا‌هاي تن‌تن بصورت کتاب را برعهده گرفت و بزودي پي برد که تيراژ اين کتاب‌ها جوابگوي تقاضاي بازار نيست.

 

از آن زمان تا کنون بيش از 120 ميليون نسخه از ماجرا‌هاي تن‌تن و ميلو در سراسر جهان به فروش رفته و اين داستان‌ها به بيش از 50 زبان دنيا ترجمه شده‌اند.

 

هرژه در طول چندين دهه فعاليت هنريش، مجموعا 23 داستان کامل و 1 داستان نيمه تمام از ماجرا‌هاي تن‌تن خلق کرد. در سال 1981 بود که نخستين علايم بيماري سرطان خون در هرژه پديدار شد. آخرين کتابي که هرژه پيش از اين انتشار داده بود، داستان «تن‌تن و پيکاروها» بود. البته هرژه ماجراي تازه‌اي تحت عنوان «تن‌تن و هنر آلفا» در دست تهيه داشت که اين داستان نيمه تمام ماند و بعد‌ها همان صورت طرح اوليه به چاپ رسيد.

 

 

يکي از دلايل جذابيت و موفقيت ماجرا‌هاي تن‌تن، دقت، ظرافت و وسواسي است که هرژه در جزييات تصوير‌هاي هر ماجرا به کار مي‌برده است. دنيايي که هرژه به تصوير مي‌کشد، دنيايي واقعي است. هرژه از زمان آغاز فعاليتش همواره مشغول تحقيق و جمع آوري عکس‌ها و مصالح لازم براي طرح‌هاي خود بوده است.

 

تمامي وسايل نقليه‌اي که در ماجر‌هاي تن‌تن ديده مي‌شوند، واقعا وجود داشته‌اند، تمامي سلاح‌هايي که در اين داستان‌ها به تصوير کشيده شده‌اند، بر اساس عکس‌هاي موجود در کاتالوگ‌هاي شرکت‌هاي اسلحه‌سازي و يا تصاوير تاريخي طراحي شده‌اند، دوربين‌هايي که در برخي ماجرا‌ها به چشم مي‌خورند، بر اساس بروشور تبليغاتي شرکت معروف Leica کشيده شده‌اند، مدل لباس‌ها برگرفته از مجله‌هاي مد روز بوده و هرژه براي کشيدن قايق‌ها و زيردريايي‌هايي که در شماري از داستان‌ها ديده مي‌شوند، بوروشور‌هايي را که از جمله در نمايشگاه‌هاي دريانوردي جمع‌آوري مي‌کرد، الگو قرار داده است.

 

 

هرژه مدام مشغول جمع کردن چيز‌هايي بود که فکر مي‌کرد زماني مي‌تواند به دردش بخورد، از کاتالوگ‌ها و بروشور‌هاي مختلف گرفته تا کارت پستال و بريده‌هاي نشريات و رومه‌ها، آنهم درمورد موضوعات مختلف. هرژه بعد از جنگ جهاني دوم، استوديوي طراحي‌اي را تحت نام خود تأسيس کرد و براي ادامه ماجرا‌هاي تن‌تن از گروهي متشکل از هنرمنداني جوان بهره برد که هر کدام آن‌ها در عرصه‌اي خاص تبحر داشتند. براي نمونه يکي از هنرمندان متخصص طراحي وسايل هوانوردي بود و وظيفه نظارت بر طراحي شمار زيادي از هواپيما‌هايي را داشت که در ماجرا‌هاي مختلف ديده مي‌شوند.

 

در حاليکه که هرژه در نخستين داستانها، قهرمانش را با شتابزدگي از ماجرايي به ماجرايي ديگر پرتاب مي‌کرد، در داستان‌هاي بعدي، هميشه در تلاش بود که براي رسيدن به نتيجه مطلوب و رضايت‌بخش وقت زيادي صرف کند، هر چه باشد به تصوير کشيدن دنيايي واقعي با جزيياتي دقيق زمان زيادي مي‌طلبيد.

 

نخستين ماجرا‌هاي تن‌تن نسبت به داستان‌هاي بعدي محبوبيت کمتري دارند، چه به لحاظ داستان‌پردازي و طراحي و چه به لحاظ اينکه از لحاظ نژادپرستي انتقاداتي را به دنبال داشته‌اند، از جمله در ارتباط با تصويري که از هرژه از سياهپوستان در ماجراي تن‌تن در کنگو به دست ميدهد. اما تن‌تن با گذشت زمان به چهره‌اي بدل شد که جهان را خانه خود مي‌داند.

 

 

شخصتي‌هاي ماجرا‌هاي تن‌تن نيز براي خود ماجرايي دارند. براي نمونه کارگاه‌هاي دوقلويي اين ماجراها، يعني دوپونت و دوپونط. آلکسي، پدر هرژه که در يک فروشگاه لباس بچه کار مي‌کرد و بعد‌ها مسئوليت انجام کار‌هاي دفتري استوديوي هرژه را برعهده گرفت، در سال 1970، در سن 88 سالگي درگذشت.

 

 

نکته درخور توجه اينکه پدر هرژه يک کلاه لگني سرش مي‌کرد، عصايش را به دست مي‌گرفت و در پارک و خيابان قدم مي‌زد، آنهم با برادر دوقلوي خودش که لئون نام داشت. براي تن‌تن‌خوان‌ها اين تصوير چندان غريب نيست و بدون شک دوپونت و دوپونط را به يادشان مي‌آورد. بد نيست بدانيد که هرژه خاله يا عمه‌اي داشت به نام Ninie که آواز خواندنش ظاهرا بي‌شباهت به آواز خواندن بيانکا کاستافيوره، تنها زن ماجرا‌هاي تن‌تن نبود.

 

 

مغز متفکر داستان‌هاي تن‌تن، يعني پرفسور تورنسل هم الگويي واقعي دارد. هرژه هنگام پرداختن شخصيت تورنسل تصوير فيزيکداني سوييسي را در ذهن داشت، به نام Auguste Piccard. اين دانشمند هم در عرصه هوانوردي و پرواز با بالن، رکورد‌هايي به جا گذاشت و هم در زمينه فرستادن زيردريايي‌هايي مخصوص به اعماق آبها.

 

و، اما نگاهي هم بياندازيم به محبوبترين شخصيت داستان‌هاي تن‌تن، يعني کاپيتان هادوک که از ماجراي خرچنگ پنجه طلايي، قدم به صحنه گذاشت، و اگر چه در چهارده ماجراي ديگر هم در کنار تن‌تن بود، اما مدت‌ها بعد، در آخرين آلبوم کامل هرژه، يعني «تن‌تن و پيکاروها» اسم کوچکش ذکر شد: ارچيبالد. ناگفته نماند که هادوک فقط اسم خانوادگي نيست، بلکه اسم خاص براي نوعي ماهي دودي هم هست.

 

تن‌تن‌خوان‌ها در هر سني، رابطه‌اي خاص و متفاوت با داستان‌ها برقرار مي‌کنند که در سطح‌هاي مختلف شکل مي‌گيرد. کودکان و نوجوانان مجذوب خود ماجرا‌هاي پرهيجان و طنز و شوخي‌هاي لحظه‌اي آن مي‌شوند و جوانان و بزرگسالان فراي آن، جزييات و نکته‌هايي ديگري در داستان‌ها مي‌يابند.

منبع: www.bartarinha.ir